Ponza Taşı Nedir?
Ponza taşı (ayrıca piyasada cüruf diyenler var kesinlikle bu ürün cüruf değil, cürufun anlamı tamamen farklı) volkanik olaylar sonucu oluşmuş ve gözenekli ve hafif bir yapıya sahip olan volkanik kayaçtır.
Yabancı kaynaklarda “pumice” olarak geçer aratabilir, yabancı kaynaklardan da yaralanabilirsiniz. Dünya endüstrisinde yeni olmamakla beraber abartısız ülkemizde son 20 yılda çeşitli sektörlerde kullanımı epey artmıştır. Dünya ponza taşı rezervinin yaklaşık %45 ‘i ülkemizde bulunmaktadır. Bu çok büyük bir oran umarım değeri bilinir.
Ponza Taşı Türleri Nelerdir?
Asidik ve bazik volkanik faaliyetle neticesinde iki tür ponza taşı çeşidi mevcuttur. Bunlar asidik ponzalar ve bazik ponzalardır. Genelde beyaz renkli olan ponza asidik, koyu renkli olan ponzalar ise bazik karakterlidir. Bu bilgiler ışığında renk olarak; peyzaj tasarımlarında, bazik veya asidik karakterli olması açısından bitki dikiminde, kompost oluşturmada, salon bitkilerinde , bahçelerde kullanımlarınızda göz önünde bulundurulması gerekir.
Ponza Taşı Bitkiler İçin Neden Önemlidir?
Hem saksı bitkilerinin toprak karışımında hem de fidan dikimlerinde fidan çukuruna belirli oranlarda karıştırılarak bitki köklerinin havadarlık kazandırılmasında önemli bir yeri vardır. Peyzaj uygulama işlerimde ve bitki dikiminde kesinlikle kullanmayı ihmal etmediğim peyzaj ürünlerinden birisidir.
Başka bir konuda beni üzen özelikle belirtmek istediğim konu şudur ki özellikle yabancı kaynaklarda ponza taşına eşdeğer; sphagnum yosunu denilen ve bundan oluşmuş “peat moss” denilen bu çürüntüyü , ayrıca suyu tutan Hindistan cevizi liflerini, vermikülit maddesini ve torfu tavsiye ederler.
Neden mi tavsiye ederler, güya toprağa süzeklik ve havadarlık kazandırmak, oysaki bu mümkün mü? Bence değil. Biraz araştırdığınızda özellikle iç mekan bitkilerinde hiç mümkün değil çünkü iç mekan bitkilerinde rüzgar yada esinti faktörü hiç yoktur. Esinti olmaz ise toprak hiç kurumaz. Toprağın sağlıklı olması için kuruması da gerekir. Ayrıca sürekli nemli olan topraklarda mantar hastalıkları da başlar. Başka bir deyişle kuruma olmadığı için toprakta bulunan mikroorganizmaların faaliyetlerini de hesaba katarsak toprakta karbondioksit birikimi aşırı yoğun olur. Bunun peşinden oksijensiz ortamda bakteriler çoğalır ve kökleri zehirleyip çürütür. Sonuç kök çürümesi ve bitki ölümü gerçekleşir.
Bir de perlit var bilirsiniz. Bu üründe çok ucuz aynı zamanda çok hafif bir maddedir. Bu ürünün tozları toprağı birbirine yapıştırıp toprağın havasız kalmasını ve buharlaşmayı önler. Hani dış mekan bitkilerinde ölçü olarak kullanılabilir ama iç mekan bitkilerinde kullanılmasını tavsiye etmiyorum.
Ponza Taşı Özellikleri
Perlit ve vermikülit zamanla çözülüp erir. Ama ponza taşının sürekliliği hiç bozulmaz.
Perlit ve vermikülit içeriğindeki bazı maddeler bitkiye zararlıdır ancak ponza taşının böyle olumsuz bir özelliği yoktur.
Ponza taşı tekrar tekrar kullanılabilir etkisi ve devamlılığı süreklidir.
Ağır ve killi toprakların süzeklilik ve havadarlılığını iyileştirir.
Sağlıklı bir toprak düzenleyicisi olup etkisi kalıcıdır.
Ponza taşının toprağı değiştirecek olumsuz bir etkisi yoktur.
Ponza taşı toprağa havadarlık, süzeklilik ve süreklilik sağlar.
Son olarak özellikle iç mekan bitkilerinde toprak değişimi sırasında yıkanarak tekrar tekrar kullanılabilir.
Ponza Taşının Renkleri ve Büyüklükleri
Piyasada genellikle beyaz , siyah , koyu veya açık kahverengi renklerinde bulunur.
Koyu Kahverengi rengi 0-5 mm, 5- 15 mm, 15- 30 mm boyutlarında
Siyah rengi 5-15 mm boyutunda
Beyaz ise 4-16 mm boyutunda bulunabilir.
Peyzaj Açısından Ponza Taşının Önemi
Ponza taşı Peyzaj tasarımlarında , yardımcı ürünlerimizden birisidir. Fonksiyonel, estetiksel , süreklilik açısından etkin bir şekilde kullanılabilir. Genel olarak piyasada hem görsellik hemde toprağın nemli kalma sürekliğini devam ettirmek için kullanılır diye yaygın bir görüş var.Aslında bu tanımlamaya malçlama denir(detaylı bilgi için buradan bakabilirsiniz). Bu görüş kısmen doğrudur. Çünkü bu ürünü nasıl, ne için hangi amaçla kullanacaksınız bu çok önemli.
Dış Mekan Peyzajında Ponza
Dış mekan bitkilerinde üçe bir oranında (yani 3 ölçek toprak+ 1 ölçek ponza taşı) fidan çukuru ve araları doldurulabilir. Çünkü bitkilerin diktikten sonra toprağı ayaklarımızla sıkıştırıp bitkinin ayakta kalmasını sağlamamız şarttır. Bu taş sayesinde toprağın çok sıkıştırılmasının önüne geçmesi yani bir anlamda toprağın suyu geçirmeyecek şekilde preslenmesinin önüne geçmesidir. Yani bir anlamda toprağın hava alması sağlanıyor. Böylece her sulamada topraktan alınan oksijenin köklere ulaşması sağlanıyor. Buda köklerin kısa zamanda aktif hale gelmesini, köklerin saçaklanmasını dolasıyla bitkinin toprağa sağlıklı bir şekilde tutunmasını sağlıyor.
İç Mekan Peyzajında Ponza
İç mekan bitkilerinde ise, Bir önceki başlıkta açıkladığım üzere ponza taşı ; spaghum yosunu, perlit , Hindistan cevizi lifleri , vermilkülit gibi ürünlerden kat be kat üstün üründür.(Özellikle rüzgar veya esinti almayan iç mekan bitkilerinde ).
Boylanabilen uzun boylu iç mekan bitkilerinde (bunlar nedir araştırabilirsiniz- birkaç örnek vereyim difenbahya, yucca , paşa kılıcı, devetabanı v.b.) bu türlerin ayakta desteksiz bir şekilde kalabilmesi için toprağının sıklaştırılması gerekir işte tam bu noktada toprak karışımına üçte bir oranında (yani 3 ölçek toprak+ 1 ölçek ponza taşı) karıştırılabilir. Bu ürünü kullanmadığınızı varsayalım o zaman bitkiyi ayakta tutmak için var olan toprağı daha çok sıkıştıracaksınız ve muhtemelen kök havasız kalıp kök çürümesine olanak vereceksiniz.
Sukulent bitkilerinde de 0-5 mm çapındaki küçük boyutlu ponza taşlarından kullanmanızı öneririm özellikle. Çünkü sukulentlerin kökleri biraz daha narin ve ince yapılı olması nedeni ile küçük boyutlu ponza kullanmamız gerekir.
Ponza Taşı, Toprağa Hangi Ölçülerde Karıştırılır?
Fazla lifli topraklarda dörde bir oranında ( 4 ölçü toprak+ 1 ölçü ponza)
Diğer topraklarda üçe bir oranında ( 3 ölçü toprak+ 1 ölçü ponza)
Sukulent bitkilerinde üçe bir oranında ( 3 ölçü toprak+ 1 ölçü ponza)
Doğal arazi topraklarında ikiye bir oranında (2 ölçü toprak+ 1 ölçü ponza) kullanılabilir.
Ponza Taşı Nerede Satılır?
Ponza taşı inşaat ve tekstil alanlarında genelde beyaz, peyzaj alanlarında ise genelde koyu renkli olanları kullanılır. Bu renklerin işlem farklılıkları vardır o açıdan her ponza taşı faydalı olmayabilir. Fidanlıklarda, çiçekçilerde, büyük marketlerde rahatlıkla bulabilirisiniz. Satmak isteyenler varsa ısrarcı olun taleplerinizi bildirin, bir zahmet satsınlar. Ama şöyle bir dezavantajı var ucuz bir ürün bununla beraber kar marjı düşük olduğu için fidanlıklar satmak istemeyebilirler. Dediğim gibi siz ısrarcı olun satacaklardır. Ayrıca bizlere ulaşırsanız bizlerde bu ürünü temin etmekte sizlere yardımcı olabiliriz.
